İhaleye Girmek İçin Vergi Borcu Ne Kadar Olmalı 2024?
Türkiye’de kamu ihalelerine katılımda, sadece iş teklifinin kalitesi ya da fiyat avantajı değil; aynı zamanda katılımcının mali ve hukuki durumu da titizlikle incelenir. Bu çerçevede, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve ikincil düzenlemelerine göre belirlenen “borçsuzluk” şartı öne çıkar. 2024 itibarıyla, ihaleye katılmak isteyen gerçek veya tüzel kişilerin, SGK ve vergi borçlarının belirli sınırı aşmaması gerekir. ([Maliye Postası][1])
Vergi ve SGK Borcu Şartı: Ne Kadar Borç “Çok”?
2024 yılında yapılan düzenlemelere göre, ihalelere katılacak firmalar için vergi ve sosyal güvenlik prim borcu üst limiti 5.000 TL olarak belirlenmiştir. ([GM Grup][2])
Yani, ihale tarihindeki kesinleşmiş vergi veya SGK borcunuz 5.000 TL’yi geçmiyorsa —diğer yeterlilik şartlarını da sağlıyorsanız— ihaleye girme hakkınız bulunuyor. Bu sınırın üzerinde borç varsa teklif değerlendirme dışı bırakılabiliyor. ([Maliye Postası][1])
Ancak burada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta var: “vergi borcu” veya “SGK prim borcu” tanımı tek bir kalemle sınırlı değil. Kesinleşmiş bütün borçların (asıl, gecikme zammı, fer’iler gibi) toplamı gözetiliyor. ([Kikkararlari][3])
Tarihsel Arka Plan ve Mevzuatın Evrimi
Kamu ihalelerinde borçsuzluk şartı, aslında kamu kaynaklarının etkin ve adil kullanımını sağlama arzusundan doğdu. 2002’de kabul edilen 4734 sayılı Kanun ile birlikte, devlet ihalelerine katılım kriterleri daha sistematik hâle geldi. ([iclg.com][4])
İlk hallerinde “borcu yoktur” belgesi talebi olsa da, zamanla bu kavram net bir sınırla tanımlandı: 5.000 TL. Özellikle 2024’te yeniden teyit edilen bu sınır, hem SGK prim hem de vergi borçları için uygulanıyor. ([Malihakem][5])
Bu düzenleme, geçmişte “sınırsız borç yokluğu” gibi belirsizlikleri ortadan kaldırarak, ihaleye giriş için daha şeffaf ve anlaşılır bir zemin oluşturdu.
Akademik ve Uygulamadaki Tartışmalar
Akademik çevrelerde ve sektörde sıkça tartışılan hususlardan biri: 5.000 TL sınırının yeterliliği. Bu miktar, küçük ve orta ölçekli işletmeler için ulaşılması mümkün olabilir; ancak büyük ölçekli şirketler için bu sınır çok düşük kalabilir. Eleştirmenler, bu tutarın “formel uygunluk” açısından elverişli olsa da, fiilen borçlu ama sınırın altında olduğu için ihaleye girebilme durumunun adaletli olup olmadığını sorguluyor.
Diğer bir tartışma konusu ise borç türlerinin çeşitliliği. Asıl vergi/primin yanı sıra gecikme zamları, fer’iler, diğer idari borçlar da hep birlikte değerlendirildiği için, firmanın geçmişte kısa süreli bir aksamasının dahi ihaleye katılımını zora sokabileceği ifade ediliyor.
Son olarak, bu düzenlemenin amacının “temiz şirketleri ödüllendirmek” mi, yoksa “esnekliği kısıtlamak” mı olduğu üzerinde duruluyor. Özellikle küçük şirketlerin geçici nakit sıkıntıları nedeniyle ihalelerden men edilmesi, rekabetin daralmasına yol açabilir.
Pratik Tavsiyeler ve İhale Öncesi Dikkat Edilecekler
- İhale ilanını dikkatle inceleyin: Bazı ilanlarda ek şartlar olabilir, vergi/SGK dışında borçsuzluk belgesi istenebilir.
- Vergi ve prim borçlarını kontrol edin: Kesinleşmiş borç toplamı 5.000 TL’yi aşmamalı.
- Gecikme cezaları veya fer’iler varsa bunları da hesaba katın — sadece asıl borç değil, tüm borç türleri inceleniyor.
- İhale tarihindeki durum geçerli: Borcu taksitlendirmek ya da son ödeme tarihine kadar kapatmak bazen şart olabilir.
Sonuç — 2024 Gerçeğinde Ne Anlama Geliyor?
2024’te, Türkiye’de kamu ihalelerine katılmak isteyen firmaların vergi ve SGK borcu açısından dikkat etmesi gereken sınır 5.000 TL’dir. Bu rakam hem devletin kaynak güvenliği hem de adil rekabet açısından belirlenmiş net bir kriterdir.
Ancak bu eşik, beraberinde birçok tartışmayı de getiriyor: Küçük ölçekli firmeler için erişilebilir olsa da, büyük firmalar açısından bu sınır “formal olarak uygun ama fiilen kısıtlayıcı” olabiliyor. Aynı zamanda borç hesaplamasında, asıl borçlar kadar fer’iler ve cezalar da hesaba katıldığı için, ihale öncesi mali durumun detaylı kontrolü büyük önem taşıyor.
Eğer siz bir ihaleye girmeyi planlıyorsanız, yalnızca asıl borcu değil tüm borç kalemlerini göz önünde bulundurarak hareket etmek faydalı. Böylece hem mevzuata uygun hareket etmiş olur, hem de sonradan yaşanabilecek iptal risklerinin önüne geçersiniz.
[1]: “KAMU İHALELERİNDE VERGİ BORCU: SORULAR VE CEVAPLAR”
[2]: “İhalelere Katılmak İçin Sgk Ve Vergi Borcu Sınırı – GM Grup”
[3]: “İhalelerde Vergi ve SGK Borcu Sınırı – Kamu İhale Kurulu Kararları”
[4]: “Public Procurement Laws and Regulations Report 2025 Turkey/Türkiye”
[5]: “2025 Yılı İhalelerde Sosyal Güvenlik Kurumu (Sgk) ve Vergi Borcu Sınırı …”